จันทรุปราคา

http://pirun.kps.ku.ac.th/~b5126104/

http://www.eso.org/public/outreach/eduoff/vt-2004/animations/index.html

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Lunar_eclipse_chart_close-2010Dec21_animation.gif

จันทรุปราคา หรือ จันทรคราส เกิดจากการที่ดวงจันทร์โคจรผ่านเข้าไปในเงาของโลก เราจึงมองเห็นดวงจันทร์ค่อย ๆ แหว่งมากขึ้น จนหมดลับดวงและโผล่กลับขึ้นมาอีกครั้ง อย่างที่คนสมัยโบราณเรียกว่า "ราหูอมจันทร์"

http://starryskies.com/The_sky/events/lunar-2003/eclipse1.html

 จันทรุปราคา มี 3 ประเภทคือ

1.จันทรุปราคาเงามัว (Penumbral eclipse)  เมื่อดวงจันทร์เข้าไปอยู่ในเงามัวของโลก ก็จะเกิด จันทรุปราคาเงามัว (Penumbral eclipse) ดวงจันทร์จะลดความสว่างลงเล็กน้อย คล้ายมีเมฆบางๆ มาบังดวงจันทร์ซึ่งสังเกตได้ยากมาก

http://video.mthai.com/forum/topic/307477

2.จันทรุปราคาบางส่วน (Partial lunar eclipse)เมื่อดวงจันทร์เริ่มสัมผัสเงามืดของโลกครั้งที่ 1 หรือเมื่อดวงจันทร์เริ่มออกจากเงามืด จะเกิด จันทรุปราคาบางส่วน (Partial lunar eclipse)
ดวงจันทร์จะเว้าแหว่งและลดความสว่างลง

 

3.  จันทรุปราคาเต็มดวง (Total lunar eclipse) จะเกิดเมื่อดวงจันทร์เคลื่อนที่เข้าไปอยู่ในเงามืดของโลกหมดทั้งดวง ดวงจันทร์จะมืดลงมากแต่ไม่ดำสนิท บางครั้งจะเห็นดวงจันทร์เป็นสีแดง หรือที่เรียกว่า "พระจันทร์สีเลือด"

การที่เรามองเห็นจันทรุปราคาเต็มดวงมีสีดังสีเลือดก็เนื่องมาจากโลกมีบรรยากาศห่อหุ้มอยู่ เมื่อเงาดำของโลกทอดไปทับดวงจันทร์ บรรยากาศบางส่วนที่ได้รับแสงสว่างจากดวงอาทิตย์จะสะท้อนแสงไปยังเงาดำนั้นบ้าง     จึงทำให้เกิดแสงสลัวๆ
 ปรากฏขึ้น

จันทรุปราคาเต็มดวง 16 มิถุนายน 2554

จันทรุปราคาเต็มดวงครั้งนี้เกิดในเช้ามืดวันพฤหัสบดีที่ 16 มิถุนายน 2554

(เฝ้ารอสังเกตการณ์ได้ตั้งแต่คืนวันพุธที่ 15 มิถุนายน)

ดวงจันทร์เริ่มแหว่งเวลา 01:23 น. ขณะที่ประเทศไทยเห็นดวงจันทร์อยู่สูงบนท้องฟ้าทิศตะวันตก ดวงจันทร์เข้าไปในเงามืดทั้งดวงตั้งแต่เวลา 02:22 น. ถึง 04:03 น. แต่ดวงจันทร์ไม่มืดสนิท เห็นเป็นสีส้มหรือสีแดงอิฐ เพราะแสงอาทิตย์หักเหผ่านบรรยากาศโลกไปที่ดวงจันทร์ จันทรุปราคาบางส่วนสิ้นสุดเวลา 05:02 น. เวลานั้นที่กรุงเทพฯ ดวงจันทร์มีมุมเงย 11° พื้นที่บนโลกที่เห็นจันทรุปราคาครั้งนี้พร้อมประเทศไทยคือทวีปอเมริกาใต้ ยุโรป แอฟริกา เอเชีย ออสเตรเลีย และด้านตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก

http://www.ethailand.com/th/news/2-156383.html


http://kunnatee.athittaya.com/?p=802

ดร.ศรัณย์ โปษยะจินดา รองผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ เปิดเผยว่า ในคืนวันที่ 15 ถึงเช้ามืดของวันที่ 16 มิถุนายน2554 เป็นครั้งแรกในรอบ 4 ปี ที่คนไทยจะได้เห็นปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงในประเทศไทย โดยดวงจันทร์จะเริ่มเข้าสู่เงามืดของโลก เวลาประมาณ 01:22 น. และจะเข้าสู่ช่วงคราสเต็มดวงตั้งแต่ 02:22 น. ถึง 04:03 น. เราจะมองเห็นดวงจันทร์เป็นสีแดงอิฐทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ สูงจากเส้นขอบฟ้าประมาณ 30 องศา คนไทยสามารถชมปรากฏการณ์นี้ได้ด้วยตาเปล่าในทุกภูมิภาคของประเทศ นอกจากนี้หากท้องฟ้าใส ไม่มีเมฆ และไม่มีแสงไฟรบกวน จะมีโอกาสเห็นทางช้างเผือกในคืนวันเพ็ญขณะที่ดวงจันทร์ถูกเงาโลกบดบังทั้งดวงอีกด้วย

และทั่วทุกมุมโลกก็สามารถสังเกตปรากฏการณ์นี้ได้ตลอดช่วงการเกิดปรากฏการณ์ ได้แก่ ทวีปแอฟริกา และทวีปเอเชียกลาง ส่วนทวีปอเมริกาใต้และยุโรป จะเห็นปรากฏการณ์นี้ในขณะที่ดวงจันทร์อยู่ในทิศตะวันออก ส่วนทวีปเอเชียใต้ ประเทศออสเตรเลีย และฟิลิปปินส์ สามารถเห็นปรากฏการณ์นี้ในขณะที่ดวงจันทร์อยู่ในทิศตะวันตก

ปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงครั้งนี้ถือได้ว่าเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในรอบ 4 ปี ผู้ที่พลาดการชมปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงในวันที่ 16มิถุนายน 2554 นี้ ก็สามารถรอชมได้อีกทีในวันที่ 10 ธันวาคม 2554

Mercury transit

 ก็เป็นการบังกันอีกแบบหนึ่ง ของวัตถุที่มีขนาดเล็กกว่าเคลื่อนที่ผ่านวัตถุที่มีขนาดใหญ่กว่า เช่น ดาวพุธทรานซิต
ดวงอาทิตย์ หรือ ดาวศุกร์ทรานซิตดวงอาทิตย์ 

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Mercury_transit_animation.gif

สุริยุปราคา

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.spagyricarts.com/page6/files/lunar-eclipse_illustration.png&imgrefurl=http://fivefroggies.com/solar-and-lunar-eclipse-animation%

http://www.cssplay.co.uk/menu/start_gif.html
สุริยุปราคา(Solar Eclipse )

สุริยุปราคา เป็นปรากฏการณ์ ตามธรรมชาติ ที่ดวงจันทร์ โลก และดวงอาทิตย์ โคจรมาอยู่ในแนวเส้นตรง ทำให้ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ และเงาของดวงจันทร์จึงตกมาบน บริเวณ ต่างๆ บนโลก

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.russellsastronomy.com/eclipse/2001-animation-lg.gif&imgrefurl=http://www.russellsastronomy.com/http://www.eclipse-glasses.com/index.php?page=89&id_langue=11

สุริยุปราคาแบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ

1. สุริยุปราคาเต็มดวง (Total Eclipse) ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ได้เต็มดวงพอดี

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.hoydalsvik.net/astrofoto/eclipse2008/eclipse_

http://home.comcast.net/~kurtfriedrichb/moon.html

2. สุริยุปราคาบางส่วน (PartialEclise) ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ได้เพียงบางส่วน

http://currentastro.blogspot.com/

3. สุริยุปราคาวงแหวน (Annula Eclise) ดวงจันทร์อยู่ไกลจากโลกมากเกินไป ทำให้เห็นดวงอาทิตย์เป็นลักษณะวงแหวน

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.islandcrisis.net/wp-content/uploads/2010/01/annualeclipse.jpg&imgrefurl=http://www.islandcrisis.net/2010/01/solar-

  4. สุริยุปราคาผสม (Hybrid Eclipse) สุริยุปราคาแบบเต็มดวงและแบบวงแหวน เกิดขึ้นผสมกันในครั้งเดียวโดยบางแห่งเห็นแบบเต็มดวง แต่บางแห่งจะเห็น เป็น ลักษณะวงแหวน

สิ่งที่สำคัญที่สุดในการสังเกตปรากฏการณ์สุริยุปราคา คือ ห้ามมองด้วยตาเปล่า โดยเด็ดขาด จนกว้่ดวงจนทร์จะบังดวงอาทิตย์เต็มทั้งดวง

การเกิดสุริยุปราคามีหลายแบบตามลักษณะเงาที่เราเห็นคือ

1) สุริยุปราคาเต็มดวง (Total Eclipse) เป็นการเกิดการบังกันที่สมบูรณ์แบบ คือดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ได้เต็มดวงพอดี หรือขนาดความกว้างเชิงมุมของดวงจันทร์เท่ากันหรือใหญ่กว่าดวงอาทิตย์เล็กน้อย

 

http://www.darasart.com/solarsystem/eclipse/main.htm

หมายเหตุ: การสังเกตสุริยุปราคาเต็มดวงนั้น ช่วงแรกก่อนที่ดวงจันทร์จะบังสนิท จะต้องมองดูปรากฏการณ์ด้วยผ่านฟิลเตอร์กรองแสงที่ได้มาตรฐานด้วย เพราะแสงอาทิตย์ยังมีความสว่างมากอยู่

นักดาราศาสตร์ให้ความสนใจกับสุริยุปราคาแบบเต็มดวงนี้มากที่สุด เพราะมีปรากฏการณ์หลายอย่างตามมาด้วย เช่น ปรากฏการณ์แหวนเพชร (Diamond Ring) และ ลูกบัดของเบรี่ (Baily's Beads)

ลูกปัดของเบรี่ (Baily's Beads) เกิดขึ้นหลังจากที่ดวงจันทร์เคลื่อนมาบังดวงอาทิตย์เกือบหมด หรือระหว่างที่กำลังบังกันสนิท จะเกิดแสงสว่างบริเวณขอบของดวงจันทร์ คล้ายสร้อยลูกปัด ซึ่งได้ชื่อจาก ฟรานซิส เบรี่ นักดาราศาสตร์ชาวอังกฤษ ผู้ซึ่งอธิบายได้ถึงปรากฏการณ์ดังกล่าว ว่าเกิดจากแสงของดวงอาทิตย์ที่ยังลอดผ่านช่องเขาที่อยู่ตามบริเวณขอบของดวงจันทร์

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.alsonwongastro.com/images/Solar_System

แหวนเพชร (Diamond Ring) เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น ก่อนการบังกันสนิท และก่อนจะออกจากคราส ซึ่งจะเกิดแสงวาบจากดวงอาทิตย์เพียงช่วงเวลาสั้นๆเท่านั้น ลักษณะคล้ายแหวน

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.astrosurf.com/re/tse_20060329-ndsp=19&ved=1t:429,r:3,s:0&biw=1366&bih=627

โคโรน่า(Corona) มีเพียงสุริยุปราคาเต็มดวงเท่านั้นที่จะทำให้เราสามารถสังเกตเห็น ชั้นบรรยากาศโคโรน่าของดวงอาทิตย์ได้

โพรมิเน้นท์ (Prominance) คือพวยก๊าซที่พุ่งออกมาจากผิวของดวงอาทิตย์ชั้นโฟโตสเซีย ซึ่งปกติเราจะสังเกตเห็นได้จากคลื่นแสงย่านไฮโดรเจนอัลฟ่า เท่านั้น แต่ระหว่างที่เกิดสุริยุปราคาเต็มดวง เราสามารถเห็นพวยก๊าซนี้ได้จากกล้องโทรทรรศน์โดยตรงโดยไม่มีอันตราย

 2) สุริยุปราคาบางส่วน (partial Eclipse) เป็นการเกิดสุริยุปราคาที่ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ไม่หมด ซึ่งบางครั้งเกิดขึ้นจากดวงจันทร์ไม่ได้อยู่บนโหนดพอดีทุกส่วน ทำให้มีบางส่วนที่บังดวงอาทิตย์ไม่หมด หรือเป็นกรณีของผู้สังเกตที่อยู่ใกล้แนวการเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงแต่เงาส่วนมืด (Umbra) ไม่ได้ผ่านส่วนนั้นของผู้สังเกต จะเป็นส่วน penumbra หรือเงามัวแทน ซึ่งจะสังเกตเห็นเป็นสุริยุปราคาบางส่วนทั้งผู้สังเกตที่อยู่ตอนบนและตอนล่างของแนวผ่านอุปราคา

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://school.obec.go.th/lamnam/suriyu325E0%25B8%

3) สุริยุปราคาวงแหวน (Annular Eclipse) คล้ายกับสุริยุปราคาเต็มดวงตรงที่ดวงจันทร์มาอยู่ในตำแหน่งโหนดพอดี แต่ว่าขนาดเชิงมุมของดวงจันทร์นั้นเล็กกว่าดวงอาทิตย์ไปเล็กน้อย เนื่องจากวงโคจรของดวงจันทร์รอบโลกที่เป็นวงรีจึงมีบางช่วงที่ดวงจันทร์อยู่ใกล้ และอยู่ไกลจากโลก ขนาดเชิงมุมจึงเปลี่ยนไป และขณะเกิดปรากฏการณ์เป็นช่วงที่ดวงจันทร์อยู่ห่างจากโลกทำให้ขนาดความกว้างเชิงมุมของดวงจันทร์เล็กกว่าดวงอาทิตย์

http://www.darasart.com/solarsystem/eclipse/main.htm

วงแหวน, พื้นที่ศูนย์กลางของดวงอาทิตย์ถูกบดบัง แต่ภาคขอบข่ายยังสว่าง จึงเกิดวงแหวน นี่คือเหตุผลสุริยุปราคาแบบเต็มดวงมีน้อยและเป็นปรากฏการณ์ที่นิยมกันมาก

ก่อนสุริยุปราคาเต็มดวง, วงแหวนสว่างรอบดวงอาทิตย์ปรากฏจุดสว่างที่แวววาวขึ้น ซึ่งเกิดจากแสงอาทิตย์ที่สุดท้ายส่องผ่านหุบเขาบนดวงจันทร์ แสงอาทิตย์แทบ หายไปหมด เหลือแต่วงแหวนสว่างอย่างห่วงไข่มุกสีขาวล้อมรอบดวงอาทิตย์ บางทีเป็นรูปร่างที่ไม่เป็นระเบียบ

 4) สุริยปราคาแบบผสม (Hybrid Eclipse) เป็นสุริยุปราคาที่เกิดขึ้นกึ่งกลางระหว่างแบบเต็มดวงและแบบวงแหวน ตามแนวที่เงามืดผาดผ่านเช่นเริ่มเห็นแบบเต็มดวงแต่จบท้ายด้วยแบบวงแหวนหรือ เริ่มต้นแบบวงแหวนแต่จบท้ายด้วยแบบเต็มดวง เป็นสุริยุปราคาที่ค่อนข้างหายากและเกิดขึ้นน้อยมาก

 คำแนะนำในการสังเกตสุริยุปราคา เนื่องจากสุริยุปราคาที่เห็นในประเทศไทยครั้งนี้ เป็นสุริยุปราคาบางส่วน ทำให้ยังมีส่วนที่สว่างของดวงอาทิตย์อยู่ด้วย การสังเกตโดยตรงจะทำอันตรายกับดวงตาของเราจนสามารถทำให้ตาบอดได้ จึงควรทำด้วยความระมัดระวัง
1) การสังเกตด้วยตา ควรมองผ่านแผ่นกรองแสงที่ได้คุณภาพ เช่น แว่นดูสุริยคราส ที่ผลิตเพื่องานนี้โดยเฉพาะ ไม่ควรใช้วัสดุกรองแสงอื่นๆ เช่น ฟิล์มถ่ายรูปเสียๆ หรือ กระจกรมควัน เพราะวัสดุเหล่านี้กรองได้เพียงความเข้มแสง แต่รังสีอันตรายอื่นๆจากดวงอาทิตย์ยังผ่านได้อยู่ และที่สำคัญไม่ควรจ้องมองดวงอาทิตย์เป็นเวลานานๆ แม้จะมีแว่นป้องกันแล้วก็ตาม


http://www.darasart.com/solarsystem/eclipse/main.htm
2) การสังเกตด้วยกล้องโทรทรรศน์ ซึ่งปกติแล้วจะเป็นการห้ามโดยเด็ดขาดที่จะใช้กล้องส่องดูดวงอาทิตย์โดยตรง ควรจะติดแผ่นกรองแสงด้านหน้ากล้องด้วยฟิล์มหรือวัสดุที่ได้คุณภาพ และไม่ควรใช้ฟิลเตอร์ดวงอาทิตย์ที่ติดเลนซ์ตา เพราะจะทำให้เสี่ยงมากกับอันตรายมากกว่า

http://www.darasart.com/solarsystem/eclipse/main.htm
3) การใช้วิธีโปรเจคชั่นดวงอาทิตย์ กรณีที่เรามีโทรทรรศน์แต่ไม่มีแผ่นกรองแสงที่ได้คุณภาพ ควรใช้วิธีโปรเจ็คชั่นภาพจากดวงอาทิตย์ลงบนฉากสีขาวตามวิธีดังรูป จะเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุด

http://www.darasart.com/solarsystem/eclipse/main.htm